Φωτογραφίες από διάφορες εκδηλώσεις και δραστηριότητες που αφορούν τη διάσωση και διάδοση της σφυριχτής γλώσσας

ΣΦΥΡΙΧΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΑΝΤΙΑ

Τα Αντιά είναι το μόνο μέρος στην Ελλάδα όπου γεννήθηκε ένας τόσο ξεχωριστός τρόπος επικοινωνίας. Λόγω της ορεινής τοποθεσίας του χωριού και της καθημερινής ασχολίας των κατοίκων στην ευρύτερη ύπαιθρο, οι Αντιώτες επινόησαν έναν έξυπνο τρόπο να επικοινωνούν μεταξύ τους εξ αποστάσεως, και να μεταφέρουν μηνύματα σε μεγάλες αποστάσεις. Ο ήχος του σφυρίγματος ακούγεται πολύ πιο μακριά από την ανθρώπινη φωνή και από αυτή την απλή παρατήρηση οι Αντιώτες παρακινήθηκαν να αναπτύξουν τη σφυριχτή γλώσσα τους για δύο λόγους. 1]Για να επικοινωνούν από μεγάλες αποστάσεις 2]Για να μην καταλαβαίνουν οι υπόλοιποι τους διαλόγους τους Όποιος την ακούει για πρώτη φορά πιστεύει ότι πρόκειται για μια «συνθηματική γλώσσα» και, φυσικά, δεν μπορεί να υποπτευθεί ότι πρόκειται για πλήρως ανεπτυγμένη γλώσσα. Κι όμως, στη «Σφυριχτή Γλώσσα» οι Αντιώτες κάθε συλλαβή την αποδίδουν με διαφορετικό ήχο σφυρίγματος («σφυριά», όπως τον λένε)  καθώς για κάθε γράμμα της Αλφαβήτου υπάρχει αντίστοιχος σφυριχτός ήχος και τόνος. Η «σφυριχτή γλώσσα» διατηρεί ακόμα και τον τονισμό. Έτσι λέξεις που διαφέρουν μόνο στον τονισμό («πότε» - «ποτέ») αποδίδονται με διαφορετικές «σφυριές».  Η «Σφυριχτή γλώσσα» είναι άγνωστο πότε επινοήθηκε και από πότε άρχισε να αναπτύσσεται. Είναι επίσης άγνωστα τα διαφορετικά στάδια εξελίξεως που οπωσδήποτε πέρασε. Ανεξάρτητα όμως από αυτά, σήμερα έχουμε μια πλήρως ανεπτυγμένη γλώσσα που διασώθηκε αιώνες τώρα – όπως οι ίδιοι οι Αντιώτες περηφανεύονται να λένε , αποκλειστικά ως προφορική παράδοση της απερχόμενης γενιάς στη νεότερη. Καθώς οι νέοι του χωριού εγκατέλειπαν το χωριό όλο και σε μικρότερη ηλικία ,το 2011 όσοι ακόμα σφύριζαν ήταν μεταξύ των 50 έως 80 ετών και όλοι πλέων θεωρούσαν δεδομένο ότι αυτή η ιδιαίτερη γλώσσα θα εξαφανιστεί και κανείς δεν ενδιαφερόταν για την διάσωση της.

Το καλοκαίρι του 2010 επισκέφτηκε το χωριό ο απόδημος Αντιώτης Παναγιώτης Τζαναβάρης ο οποίος έκανε την πρόταση δημιουργίας ενός Πολιτιστικού Συλλόγου που μεταξύ των άλλων δραστηριοτήτων θα είχε σαν κύριο στόχο την διάσωση της <σφυριχτής γλώσσας> του χωριού και στις 27 Αυγούστου η πρόταση έλαβε σάρκα και οστά . Από την πρώτη στιγμή ο Παναγιώτης Τζαναβάρης ξεκίνησε έναν μοναχικό δρόμο μετ’ εμποδίων για την επίτευξη του στόχου, διότι όλοι πίστευαν ότι ήταν κάτι ανέφικτο και οι προερχόμενοι από το χωριό νέοι ήταν απρόθυμοι να καταβάλουν προσπάθεια για την εκμάθηση της σφυριχτής γλώσσας οπότε σε πρώτη φάση απευθύνθηκε σε δύο νέους στην Σύρο όπου είναι ο η μόνιμη κατοικία του.. Ήταν η πρώτη φορά που η γλώσσα θα μεταφερόταν μέσα από διδασκαλία και όχι από εμπειρικά ακούσματα και είχε κάποιες επιφυλάξεις ,αλλά τα αποτελέσματα ήταν καταπληκτικά, διότι παρ’ όλο που οι μαθητές δεν είχαν προηγούμενα ακούσματα μετά από 10 ημίωρα μαθήματα μπορούσαν να καταλαβαίνουν και να προφέρουν την σφυριχτή γλώσσα με πλήρη κατανόηση.

Στην συνέχεια μετά το πρώτο φεστιβάλ που πραγματοποιήθηκε στην Κάρυστο ευαίσθητοποιήθηκαν και νέοι από το χωριό αλλά και από την Κάρυστο,με αποτέλεσμα σήμερα να μαθαίνουν την γλώσσα 6 νέοι που διασφαλίζουν την διάσωση της για τα επόμενα 40 χρόνια .

,

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ

Τα Ἀντιά είναι ένα μικρό χωριό που αναπτύσσεται σε μια κοιλάδα ανάμεσα στα βουνά Μηλιά και Αηδόνι στη Νότιο Ανατολική πλευρά του όρους Όχι της Εύβοιας. Έχει ορατότητα προς την θάλασσα και απέχει 37χιλ.από την Κάρυστο.

Πως θα πάμε. Αφού φτάσουμε στην Κάρυστο θα ακολουθήσουμε τον επαρχιακό δρόμο που ξεκινά από το κάστρο ( Μπούρτζι) προς Καφηρέα. μετά από 22χιλ.συναντούμε το χωριό Πλατανιστός, και μετά από άλλα 15 χιλ. συναντούμε τα Αντιά. Τα 32 χιλ. Της διαδρομής αποτελούνται από άσφαλτο με αρκετές στροφές αλλά καλό οδόστρωμα μόνο τα τελευταία 5 χιλ. είναι χωματόδρομος σε αρκετά καλή κατάσταση.

Το χωριό. Φτάνοντας στο χωριό πρώτα συναντάμε τους δύο μικρούς οικισμούς του Κάτω Χωριού, και μετά από 1,5 περίπου χιλ. στο σημείο που συναντάμε την εκκλησία του χωριού, υπάρχει παράκαμψη και πινακίδα που οδηγούν στο κέντρο του χωριού. Το χωριό είναι κατάφυτο από αιωνόβιες Βελανιδιές Αριές Πλατάνια και πολλά άλλα άγρια και καρποφόρα δένδρα που συνθέτουν ένα μαγευτικό τοπίο που σε συνδυασμό με την θέα των βουνών συναρπάζουν τον επισκέπτη από την πρώτη στιγμή. Στην περιοχή υπάρχουν πολλές μικρές πηγές από τις οποίες οι κάτοικοι ποτίζουν τις βραγιές (κήπους) και τα κοπάδια τους.

Ασχολίες. Οι κάτοικοί του ασχολούνταν παραδοσιακά με την κτηνοτροφία την γεωργία το κυνήγι την αλιεία, εφαρμόζοντας κατά κύριο λόγο την οικιακή οικονομία. Πέρα από την κτηνοτροφία και την γεωργία παρήγαγαν προϊόντα από μαλλί και είχαν μια πολύ ανεπτυγμένη τεχνική στα υφαντά από μαλλί κα βαμβάκι. Σχεδόν όλα τα νοικοκυριά είχαν τον δικό τους αργαλειό την (Κρεβατίνα) όπως συνήθιζαν να τη λένε.

Κάτοικοι. Η άγονη γη τους και η μικρή πάντοτε παραγωγή ευνόησε την μετανάστευση των Αντιωτών προς το εξωτερικό και το εσωτερικό με αποτέλεσμα από 260 κατοίκους που είχε παλαιότερα σήμερα να έχει 48 μεταξύ των οποίων οι περισσότεροι είναι υπερήλικες και από 65 παιδιά που είχε το σχολείο, σήμερα πλέον παραμένει κλειστό. Στο κέντρο του χωριού συναντούμε το καφενείο του κυρ Παναγή του Κεφαλά ο οποίος έφυγε για πάντα αλλά συνεχίζει την παράδοση η κόρη του κυρία Μαρία και είναι πάντα το σημείο αναφοράς του χωριού, (τηλ2224025894)

Ιστορία του χωριού . Υπάρχουν αναφορές αλλά όχι τεκμηριωμένες αποδείξεις ότι πολύ παλαιά το χωριό ήταν χτισμένο σε υψηλότερο σημείο στην θέση Καρυές αλλά επιδή ήταν πολύ εκτεθειμένο στα έντονα καιρικά φαινόμενα αποφάσισαν οι κάτοικοι να μεταφερθούν στην σημερινή του θέση.

Ονομασία. Το όνομα του χωριού Αντιά, κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από το εξάρτημα του αργαλειού που λέγετε Αντί , διότι ανέκαθεν υπήρχαν στο χωριό άριστοι τεχνίτες που τα κατασκεύαζαν με ιδιαίτερο μεράκι και τεχνική καλύπτοντας τις ανάγκες των συγχωριανών αλλά και των γύρω χωριών.

Καταγωγή των Αντιωτών . Πολλά έχουν γραφτή κατά καιρούς για την καταγωγή των Αντιωτών αλλά καμία εκδοχή δεν είναι τεκμηριωμένη , και όλα ενάγονται σε υποθέσεις η και μύθους του εκάστοτε συγγραφέα η ιστορικού. Μία εκδοχή είναι ότι προέρχονται από τους Πέρσες, διότι ο Ξέρξης πριν επιτεθεί στους Αθηναίους είχε αφήσει μία οπισθοφυλακή στο σημερινό Καστρί και μετά την ήτα του τους εγκατέλειψε και για ασφάλεια μεταφέρθηκαν στο εσωτερικό της περιοχής ιδρύοντας τον πρώτο οικισμό . Ο Γουναρόπουλος υποθέτει ότι προέρχονται από τους Λάκωνες στρατιώτες που είχε συγκέντρωση στη Γεραιστό ο Αγησίλαος το 396 π.χ προκειμένου να εκστρατεύσει κατά των Περσών. Ο γλωσσολόγος καθηγητής Σταμάτιος Καρατζάς πιθανολογεί ότι ίσως στα Αντιά να είχε εγκατασταθεί ένα μέρος από τους αιχμαλώτους της Αίνου της Θράκης που μετέφερε στην Εύβοια το 1469 ο βενετός ναύαρχος Κανάλε. Την πιθανότητα προσπαθεί να την στηρίξει σε κάποιες γλωσσολογικές αναλύσεις ονομάτων και ένα συσχετισμό του Θρακιώτικου φωνηεντισμού που κατά την άποψη του υπάρχει στα Αντιά . Το σίγουρο είναι ότι οι Αντιώτες είναι αυτόχθονες για πάρα πολλούς αιώνες και αποτελούν μία ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα υπόλοιπα χωριά του Κάβο Ντόρο, που μιλούσαν τα αρβανίτικα , διότι στα Αντιά πάντα μιλούσαν και μιλούν την απλή Ελληνική διάλεκτο χωρίς ιδιαιτέρους ιδιωματισμούς . Ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Αντιωτών είναι φιλοξενία των κατοίκων οι οποίοι ενώ ζούσαν και ζούνε φτωχικά σε πολύ μικρά σπίτια πάντα υπάρχει μια θέση και ένα πιάτο φαγητό από το βρισκόμενο για τον περαστικό.

. Παναγιώτης Τζαναβάρης .